(Publicado
en 10/03/2016 no antigo blogue "escumaevento. bligoo.es")
MARÍA
Para quen non o saiba, o tuctuc é un veículo de tres rodas, construído co corazón dunha Vespa e a alma dun gladiador. Hai ducias deles a transitar por Lisboa e xa forman parte da paisaxe urbana. O seu sistema de ventilación faino ser especialmente atrativo para ir pola cidade neses días da canícula cando a danza ritual dos raios do sol se deixa entrever por riba do empedrado das rúas.
Non podería precisar os graos de temperatura que se respiraban mesturados coa humidade do Tejo cando saímos do Terreiro do Paço cara a parte alta da urbe, onde Alfama chega até os pés do Castelo de São Jorge. O tuctuc que nos levaba arremetía con determinación os repeitos costentos, carregando o peso dos tres pasaxeiros chegados desde o Brendan, que agardaba amarrado na Doca de Alcántara. Aos mandos do bólido ía unha piloto cuxa audacia nos facía agarrar con forza aos asentos para non sairmos despedidos polos aires nalgún bote provocado polas irregularidades do chan. Era unha moza de cabelo recollido en coleta que se volvía cara nós para nos informar por ríba do seu ombreiro “á nosa fronte temos a Sé Catedral, data do século XII e é a igrexa máis antiga da cidade...” “estamos a pasar agora por un bairro tradicionalmente ocupado por traballadores que habitaban edificios compostos por pequenas vivendas que compartían servicios en común...” “iste é o antigo bairro musulmán, ou da Mouraría, onde por certo nasceu o fado, non sei se ouviron falar da Severa...” “neste edificio que fica á nosa dereita había até non hai moito un hospital, onde por certo nacín eu...”
Aínda non o sabiamos, pero aquela moza era María. A revelación veu un pouco despois, nunha parada estratéxica para repoñeren folgos os viaxeiros e tomar un respiro o auto.
“Chámome María Morbey e son cantante de jazz”.
O tuctuc prosegue a súa viaxe até se deter de novo nun recóvado da rúa. “Isto é Alfama... da parte baixa da metrópole foi canto quedou despois do tremor e o conseguinte sunami que tivo lugar en 1755...” María fala con agarimo da súa cidade, case acariñándoa coas palabras. Despois dun breve silencio pecha os ollos e a súa voz cálida e doce obséquianos cun breve fado interpretado á capella que nos pon o sentir na frol da pel. “Non acostumo cantar fados, mais esta pequena peza foi composta para min por o meu pai, cando aínda era unha nena...” “O meu pai foi músico e arranxista, colaboróu cos máis recoñecidos fadistas. Era de orixe escocés, daí me vén o apelido...” E un xuraría ter visto neste intre pasar voando polos ollos dela unha sombra de saudade.
María, de presencia tan efímera nesta viaxe, aínda tería para nós o agasallo da interpretación espontánea dalgún outro brevísimo fado e da súa conversa, exercendo de apaixonada embaixadora da súa cidade desde o corazón da mesma, compartindo un copinho de ginginha nalgún recanto de Afama na hora do solpor do día previo á partida do Brendan. Este cronista lamenta non ter tomado oportunamente nota das letras deses fadinhos, de todas e cada unha desas historias regaladas por unha lisboeta que un sente coma se a mesma Lisboa falase pola boca dela. Ou coma se ela mesma fose Lisboa, unha determinada dama que exerce de condutora de tuctuc polas rúas empedradas sen esquencer por mor da calor nen do esforzo esa elegacia tan singular que esta cidade contaxia aínda dentro do seu propio caos. Unha elegancia prendida nesa luz súa, marabillosa e única, malia que nela habite a cotío unha sombra triste de decadente melancolía.
O recordo de María esvaécese con Lisboa dunha forma tan fugaz como aparece, tal vez para conservar o engado dun enigma sobre do que a fantasía poda construir historias etéreas. Para que esta cidade teña unha icona máis, a maiores da ponte sobre o Tejo, a Torre de Belém ou a efixie sublimada dun tal Fernando Pessoa. É a imaxe dun tuctuc de cor bermello que parte do Terreiro do Paço gobernado por unha dona que aínda que ela non o pretendera, ten representado para nós a encarnación humana da cidade mesma.
